Erzurum PDF Oku indir

Erzurum, Asya ile Avrupa içinde bir köprü konumundaki Anadolu’nun en mühim şehirleri içinde yer almıştır. Erzurum şehrinin kaderi, içinde bulunduğu coğrafya ile yakında zamandan alakalıdır. Bu coğrafyayı şekillendiren en mühim unsurlar ise dağlar, sular ve yollardır. Bölgenin yüksek sıradağları içinde uzanan yollar ve akıp giden sular, yalnızca Erzurum şehrinin değil bunun yanı sıra Anadolu’nun tarihi üzerinde de derin izler bırakmıştır.

Erzurum, doğu ile batıyı birbirine bağlayan mühim yolların düğüm noktasında bulunan ve stratejik açıdan önem arz eden bir mevkide kurulmuştur. Bu durum şehrin askerî ve ticari önemini tarih boyunca korumasını sağlamıştır. Çin, Hindistan ve Türkistan’dan Kafkasya ve İran’a uzanan yolların Anadolu’ya açılan giriş kapısı ve kavşak noktası, asırlar boyunca Erzurum olmuştur. İşte bu yüzden ilk çağlardan yakın zamana kadar doğudan Anadolu’ya girmek isteyen ordular, Erzurum’u dikkate almak zorunda kalmıştır. Anadolu’nun kilidi olan Erzurum Kalesi için Roma-Part, Doğu Roma-Sasanî, Doğu Roma-Arap, Doğu Roma-Selçuklu, Osmanlı-Safevî ve Osmanlı-Rus mücadeleleri asırlar boyunca sürmüştür.

Erzurum, Doğu ile Batı içinde bir sınır şehri olmuştur. Bu özelliğinden dolayı, Doğu’dan bakıldığında “Batılı”, Batı’dan bakıldığında ise “Doğulu” bir şehir olarak görülmüştür. Doğu’nun ve Batı’nın birden fazla özelliğini bünyesinde bir araya getiren Erzurum, sinesinde barındırdığı değişiklikları kendine özgü kültür harcıyla yoğuran müstesna bir şehir olmuştur.

Erzurum’un bu konumu, onu stratejik ve müstahkem bir mevki hâline getirmiştir. Erzurum tarihinde yaşanan savaşlar, yıkımlar ve göçler, hep bu konumunun sonucudur. Bunun yanında bütün bu felaketlerin ardından, şehir âdeta küllerinden doğmasını ve yeniden önem kazanmasını yine bu konumuna borçludur. Bu şehrin insanları, coğrafyanın getirdiği tüm zorluklarla bir arada yaşama tecrübesini elde etmiştir. Yaşadığı hadiseler ve felaketler, Erzurumluveyaha fazla sezmek, anlamak ve hazmetmek kabiliyetini vermiştir. Bundan dolayıdır ki Erzurum, I. Dünya Savaşı’nın ardından başlayan Millî Mücadele hareketinde belirleyici bir rol oynamış ve bu şehirde yaşayanlar, vatanın kurtuluşu için ellerinden geleni yapmıştır.

Elinizdeki eserde, başta Millî Mücadele Dönemi olmak üzere, Erzurum şehrinin kuruluşundan Cumhuriyet Dönemi’ne kadar uzanan zamanda başından geçen askerî ve siyasî hadiseler ile şehrin ekonomik, sosyal ve kültürel yaşamı ayrıntılı bir biçimde anlatılmıştır.